باغ نارنجستان قوام که به باغ قوام مشهور است، بین سالهای ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ هجری شمسی، مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار و هتل جام جم شیراز بدستور علی محمد خان(قوام الملک دوم) و پسرش محمد رضا خان(قوام الملک سوم) در شیراز ساخته و تکمیل شدهاست. ساختمان نارنجستان در زمینی بمساحت ۳۵۰۰ متر مربع و با زیربنای ۹۴۰ متر مربع در دو جبهه جنوبی و شمالی توسط هنرمندان شیرازی ساخته شدهاست. سردر ورودی در ضلع جنوبی قرار داشته و به یک هشتی باز میگردد و از طریق هتل ستارگان شیراز دو راهرو قرینه به حیاط راه میابد. بنای ضلع جنوبی شامل دو ایوان ستوندار و اتاقهایی است که محل استقرار خدمه بودهاست. ساختمان ضلع شمال دارای یک طبقه زیرزمین و دو طبقه روی آن بوده که شامل تالار آیینه با ستونهای یکپارچه مرمری، تالار شاه نشین و اتاقهایی است که محل تشریفات اداری و پذیرش هتل جام جم شیراز مهمانان بودهاست. این عمارت از نظر هنرهایی از قبیلآیینه کاری، شیشه کاری، نقش پردازی، منبت کاری، سنگ تراشی، گچ کاری و مقرنس کاری بکار رفته در آن از زیباترین بناهای این دوره در شیراز است.بنای نارنجستان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به دانشگاه شیراز اهدا گردید و بین سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ خورشیدی مورد استفاده هتل ستارگان شیراز موسسه آسیایی، تحت سرپرستی پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایران شناس معروف بودهاست.در سالهای اخیر هتل جام جم شیراز زیرزمین ضلع شمالی تعمیرات اساسی گردیده و به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفته هتل ستارگان شیراز که در آن اشیای فرهنگی اهدایی پروفسور پوپ نگهداری میشود.
این دروازه در ابتدا در زمان عضدالدوله دیلمی ساخته شد و قرآنی در آن جای داده شد تا مسافران با گذر از زیر آن متبرک شوند.[۱] در دوره زندیه هتل الیزه شیراز کریم خان زند این دروازه را بازسازی کرد و اتاقی به بالای آن افزود و دو جلد قرآن بزرگ نفیس، به خط سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری، در اتاقک بالای آن جای داد. این قرآنها، که به «قرآن هفده من» معروفاند، اکنون از دروازه قرآن به موزه پارس انتقال یافتهاند.[۱][۲] دروازه قرآن در دوره قاجاریه به علت وقوع هتل الیزه شیراز چندین زلزله دچار صدمات زیادی شد که محمد زکی خان نوری آنرا تعمیر نمود. این بنا در گذشته طاق قران نیز نامیده شدهاست. روزهای اول هرماه مردم از شهر خارج شده و از زیر این طاق عبور میکردهاند.[۲]درسال ۱۳۱۵ این بنا به دستور رضاخان، تخریب شد. دروازه قرآن در سال ۱۳۲۸ شمسی با همت یکی از بازرگانان شیراز به نام حاج حسین ایگار معروف به اعتماد التجار، با فاصله کمی از دروازه کهن ساخته شد. دروازه هتل زندیه شیراز جدید در اندازه بزرگ تر، شامل دهانه قوس تیزه دار و دو ورودی کوچک بر روی جرزهای دو طرف و اتاق مستطیل شکلی هتل الیزه شیراز بر فراز آن برای گذاشتن قرآن ساخته شد. در این بنا، آیاتی از قرآن را به خط ثلث و نسخ دور تا دور در دروازه قرآن هتل زندیه شیراز نگاشتهاند ؛ در پیشانی شمالی این طاق آیه: «ان هذا القران یهدی للتی هی اقوم». (سوره اسرا، آیه ۹) و بر پیشانی جنوبی و سمت شهر شیراز آیه: «قل لین اجتمعت الانس و الجن علی...». (سوره اسرا، آیه ۸۸) و در گوشه غربی هتل زندیه شیراز طاق آیه: «انا نحن نزلنا الذکر» و ادامه آیه در گوشه شرقی: «و انا له لحافظون» (سوره حجر، آیه ۹) نوشته شدهاست.
باغ نظر ، باغ موزه،باغ شاهزاده ،عمارت هتل کریم خان شیراز کلاهفرنگی، آرامگاه هتل ساسان شیراز وکیل، عمارت چهارفصل یا باغ حکومتی نام یکی از ابنیه تاریخی دوره زندیه در شیراز است. این بنا یک عمارت هشتضلعی است که کریم خان زند در میان باغ نظر شیراز ساخت که در آن روزگار این عمارت باشکوه محل پذیرایی از مهمانان، سفیران خارجی و انجام مراسم رسمی و اعیاد گوناگون هتل کریم خان شیراز بودهاست. نمای بیرونی عمارت کلاه فرنگی بصورت هشت ضلعی است با تزیینات کاشینگارههای گل و مرغ و در بالای عمارت با اسپرها و لچکیهای کاشیکاری شده بنا را مزین کردهاند. این نگارهها بصورت قرینه در چهار ضلع منظره شکارگاه و روایت هتل ساسان شیراز بتخت نشستن سلیمان را نشان میدهند. چهار آبنما در چهار سوی هتل کریم خان شیراز ساختمان قرار داشته که آبنمای شمالی در مسیر خیابان زند قرار داشته و تخریب شدهاست. فضاهای درونی شامل یک بخش مرکزی و چهار شاهنشین جانبی است. یک آبنمای یکپارچه از سنگ مرمر در کف بخش مرکزی هتل ساسان شیراز طراوت فضای داخل را موجب گردیدهاست.
ابومحمد مشرف الدین مصلح بن عبداله بین سال های 605 تا606 هجری قمری درشیراز دیده به جهان گشود .وپس ازسفرهای طولانی دربین هتل پارسه شیراز النهرین شام حجاز شمال آفریقا و... به زادگاه خودبازگشت ودرذی الحجه سال 691 یا 694 وفات یافت .پیکر پاکش درخانقاهی که اکنون آرامگاه وی می باشد ودرگذشته محل زندگی او بوده است به خاک سپرده هتل پارسه شیراز شد. این آرامگاه درشمال شرقی شیراز قراردارد .ودرقرن گذشته بارها تعمیر شده است .درزمان کریم خان زند درآرامگاه سعدی نیز تغییرات اساسی صورت گرفت ودواتاق بزرگ دردو طرف ایوان وپله وطاق نما وغرفه های کوچک دروسط هتل لطفعلی خان شیراز ساخته شد .بعدها توسط مرحوم فتحعلی خان صاحبدیوان ومرحوم حبیب اله هتل پارسه شیراز خان قوام الملک اصلاحاتی دراین بنا صورت گرفت .درسال 1327 ساخت ساختمان جدید آرامگاه شروع ودرسال 1331 شمسی به پایان رسید.دراین بناایوان باستون چهار ضلعی بلندبا تزئینات کاشی کاری درجلوی بقعه واقع شده وگنبد هتل لطفعلی خان شیراز کاشی فیروزه برفراز آن جلوه ای خاص دارد .درداخل آرامگاه هفت کتیبه ازبهترین قطعات بوستان وگلستان به خط زیبا توسط استاد ابوذری نوشته شده است .درانتهای ایوان درسمت قرینه آرامگاه سعدی آرامگاه شاعر هتل لطفعلی خان شیراز فقیه فصیح الملک شوریده قراردارد .
خواجه شمس الدین محمد شیرازی عارف وغزلسرای بزرگ که به او لقب لسان الغیب داده اند درسال726 هجری قمری درشیرازمتولد شد هتل چمران شیراز ودرسال791 یا 792 هجر قمری درهمین شهردرگذشت .درسال856 یعنی 64 سال پس از درگذشت حافظ گنبدی برتربت وی افراشته شد درجلوی آن حوض بزرگی قرارداشت که ازآب رکنی پرمی گشت درسال1189 هجری قمری کریم خان زند برمقبره حافظ عمارتی زیبا بنا کرد که مشتمل بر تالاری باچهارستون هتل چمران شیراز سنگی یکپارچه وبلندوباغی بزرگ درجلوی آن هتل بزرگ شیراز بود وبرتربت حافظ سنگی مرمرین نهاده شد که هنوز موجوداست وهشت بیت از یک غزل حافظ روی سنگهای یکپارچه آن حک شده بعداز بنای کریم خان برمقبره حافظ درطول یکصد سال ساخت وسازها وتعمیرات متعددی به وسیله اشخاص خیر خواه انجام گرفت تا آنکه درسال 1315 به کوشش شادروان علی اصغر حکمت بنای هتل بزرگ شیراز کنونی بابهره گیری ازعناصرمعماری روزگار کریم خان زند هتل چمران شیراز ویادمان ها یحافظیه توسط آندره گوار فرانسوی طراحی وبه اجرادرآمد .سطح داخلی سقف مقبره جدید که روی هشت ستون سنگی قراردارد با کاشیکاری معلق رنگین پوشیده شده است .نمای خارجی سقف آرامگاه دارای ترک های متعدد وچون کلاه قلندران هتل بزرگ شیراز ودرویشان است .پوشش مسی این سطح به مرور زمان اکسیده ورنگ زنگاری زیبایی یافته است.